لیسنینگ، مادر همه مهارتهای زبان محسوب می شود. هر چند در سیستم سنتی آموزش این مهارت چندان مورد توجه کافی قرار نگرفته است. همیشه در مدارس خواندن و نوشتن را به ما می آموزند حتی بحث کردن و ارایه سخنرانی را یاد می گیریم اما هیچکس به ما نحوه گوش کردن را نمی آموزد. اگر بخواهیم در یک زبان سلیس و روان شویم باید به صورت جدی روی مهارت لیسنینگ کار کنیم.

چرا لیسنینگ اینقدر مهم است؟ چون وقتی در لیسنینگ ضعیف باشید یک مکالمه حالت دو طرفه نخواهد داشت و مکالمه یک طرفه هم چندان لذت بخش نیست. همواره باید در نظر داشته باشیم که گویش ها و لهجه ها نه تنها از کشوری به کشور دیگر بلکه حتی از شهری به شهر دیگر با هم متفاوتند. حتی ممکن است در یک شهر بین یک طبقه اجتماعی یا گروه سنی خاص با لهجه های مختلفی برخورد کنید. در ادامه به معرفی ۵ راز تقویت سریع لیسنینگ می پردازیم.

1- تمرین لیسنینگ را به طور منظم و متمرکز انجام دهید.
دنبال هیچ راهکار جادویی نباشید. به نظر من یادگیری زبان از یک معادله ساده پیروی می کند و آن عبارت است از:

علاقه + انگیزه + تلاش = موفقیت در یادگیری!

زبانها بسیار گسترده و غنی هستند. تقویت لیسنینگ نیازمند گوش کردن مداوم است. این تمرین را می توان با تماشای فیلمهای مستند، مصاحبه، مسابقات تلوزیونی و یا گوش کردن به پادکست ها و آهنگها انجام داد. نکته مهم این است که باید به طور مرتب و البته با تمام دقت گوش کنید. برای این منظور باید موارد زیر را انجام دهید:

• کلیه عوامل حواس پرت کن را حذف کنید. مثل ایمیل، فیس بوک، تلگرام، اسکایپ، تلفن و …

از اعضای خانواده خود بخواهید که حداقل به مدت ۱۵ دقیقه مزاحمتان نشوند. اگر هم این کار امکان پذیر نیست به مکانی ساکت بروید زیرا وقتی با نصف مغزتان تمرین لیسنینگ را انجام می دهید قطعا کمترین بهره را خواهید برد.

• علاقه خود را حفظ کنید.

برای اینکه چیزی را عمیقا یاد بگیریم باید از آن چیز لذت ببریم. بنابراین کتابهای خسته کننده را رها کنید و روی مطالبی متمرکز شوید که به آن علاقه مند هستید.

• ناامید نشوید.

همه ما روزهای خوب و بد را تجربه می کنیم. منحنی یادگیری در ابتدا به صورت صعودی است اما پس از مدتی نزولی شده و پیشرفت شما سخت تر می شود. سعی کنید همواره رو به جلو حرکت کنید.

هر روز به مقدار کم اما منظم تمرین کنید. این روش موثرترین راه برای حفظ انگیزه است. اگر هر روز فقط ۱۵ دقیقه مطالعه کنید صدها بار بهتر از این است که بخواهید هر دو هفته یکبار ۴ ساعت تمرین کنید. پیشنهاد می کنم در هر جلسه بیشتر از ۴۵ دقیقه کار نکنید زیرا موجب حواس پرتی می شود.

2- برای خود اهداف لیسنینگ مشخص کنید.
وقتی اهداف خود را مشخص می کنید بعد از رسیدن به هر مرحله حس خوبی نسبت به خودتان پیدا می کنید. سعی کنید با اهداف کوچک شروع کنید و با رسیدن به هر هدف به خودتان جایزه بدهید. هر بار که به چیز جدیدی گوش می کنید سعی کنید یک یا دو لغت یاد بگیرید بعد اهداف بزرگتری تعیین کنید. مثلا درک کامل یک مکالمه و یا گوش کردن به یک آهنگ انگلیسی و خواندن همراه با آن آهنگ. اگر از سطح پیشرفته تری برخوردارید می توانید مطالب دشوارتری انتخاب کنید و به یادگیری اصطلاحات جدید و تقویت لهجه خود بپردازید.

3-  تصویر بزرگتر را ببینید.

صرفا به صداها گوش کنید. این تکنیک برای شروع بسیار مناسب است. زیرا از این طریق با ملودی زبان آشنا می شوید. کاری که دقیقا کودکان در دوره “سکوت اسفنجی” خود انجام می دهند این است که ساکت مانده و به جذب اصوات، سیلاب ها، سکوت و ریتم زبان می پردازند. به تغییرات زبان هنگام صحبت کردن دقت کنید. اگر بدانید که صداها چگونه با هم ترکیب می شوند سریعتر پیشرفت می کنید. همانطور که می دانید در زبان انگلیسی معمولا بین کلمات مکث نمی کنیم بلکه کلمات به همدیگر متصل شده و برخی اوقات از ترکیب دو صدا صدایی جدید تولید می شود. مثلا جمله “?What are you going to do” به صورت این صورت تلفظ می شود: “?Whaddya gonna do”

• عادت کنید به فضای جمله توجه کنید.

افراد در زبان فارسی عموما در مکالمات خود پایان جملات را حذف می کنند. اما از آنجاییکه الگوهای مکالمات روزمره الگوهایی کلی هستند، اغلب بی آنکه خودمان متوجه باشیم ادامه جملات را در ذهن خودحدس می زنیم. برای یادگیری یک زبان جدید نیز به همین منوال عمل می کنیم فقط با این تفاوت که باید کمی خلاقتر عمل کنیم و از قوه تخیل بیشتری برخوردار باشیم. مثلا فرض کنید در حال تماشای فیلم هستید و مادر در حالیکه داخل یخچال را بررسی می کند چیزی به پدر خانه می گوید و شما این کلمات را می شنوید:

“…go…shops…some things we…dinner?”

خب، مشخصا از فحوای جمله می توانید حدس بزنید که این جمله سوالی است و از فضای مکالمه می توانید کلمات جا افتاده را حدس بزنید:

“Can you go to the shops to pick up some things we need for dinner?”

حتی اگر این کلمات دقیقا همان چیزهایی نباشند که در جمله اصلی به کار رفته اند باز هم شما تا حد زیادی متوجه آن جمله شده اید.

• از ابزارها استفاده کنید.

وقتی به فضای کلی جملات پی بردید حالا می توانید دقیق تر به دنبال جملات بگردید. اگر به طور صد در صد از چیزی مطمئن نیستید می توانید آنرا چندین بار با خود تکرار کنید. یا می توانید با استفاده از اپلیکیشن Audacity یا VLC سرعت مکالمه را پایین بیاورید و به طور واضح تر به آن متن گوش کنید. اگر باز هم مشکلی وجود دارد از یک دوست انگلیسی زبان کمک بخواهید.

4-  هیچ یک از مهارتهای یادگیری زبان را نمی توان در انزوا فرا گرفت.
همه این مهارتها عمیقا در هم تنیده هستند. باید همچنان که به مهارت لیسنینگ توجه می کنید مهارتهای ریدینگ و اسپیکینگ را هم مد نظر قرار بدهید. برای این منظور موارد زیر را انجام دهید:

• از زیرنویس استفاده کنید. ابتدا فیلم را به زبان فارسی تماشا کنید تا با موضوع فیلم آشنا شوید. سپس آنرا با زیر نویس انگلیسی تماشا کنید.

• برای آهنگها از متن اشعار استفاده کنید. ابتدا بدون نگاه کردن به متن اشعار به یک آهنگ گوش کنید تا با صداهای آن آهنگ آشنا شوید. سپس دوباره همراه با متن به آن آهنگ گوش کنید. معنی لغات جدید را در دیکشنری جستجو کنید و برای شناخت صداها تا جایی که لازم است بخشهای آهنگ را تکرار کنید. سپس یک بار از اول تا آخر بدون متن به آهنگ گوش کنید. این بار سعی کنید تمام صداها و کلماتی که خوانده اید را تشخیص دهید.

• از لیسنیگ به عنوان روشی برای یادگیری لغات و اصطلاحات جدید استفاده کنید. هر بار که مطلبی را تماشا می کنید یا می شنوید سعی کنید کلمات یا اصطلاحات جدیدی را در آن مطلب پیدا کنید. و سپس سعی کنید با استفاده از آنها جملات جدیدی از خود بسازید.

• از تکنیک سایه استفاده کنید. برای تقویت تلفظ و فهم بهتر اصوات و ترکیب صداها از تکنیک سایه استفاده کنید. یعنی سعی کنید با فاصله چند صدم ثانیه همراه با گوینده جملات را عینا با همان لحن و حالت بیان کنید. از صدای درونی خود استفاده کنید. همه ما در سر خود یک صدا داریم. سعی کنید برای یادگیری زبان از این صدا استفاده کنید. حتی از این طریق می توانید به انگلیسی فکر کنید. بنابراین با تکرار چیزهایی که می شنوید می توانید در مغز خود تمرین کرده با خودتان حرف بزنید. منتها سعی کنید این صحبتها را به انگلیسی انجام دهید و البته خوبی این روش این است که هیچ کسی شما را مورد قضاوت قرار نمی دهد!

5-  آرام آرام مطالب را دشوارتر کنید.
همواره مطالب را به دقت انتخاب کنید. چیزهایی که انتخاب می کنید باید قابل فهم باشند. باید قادر باشید بیش از ۷۵ درصد مطلبی را که گوش می کنید بفهمید. اگر درک شما کمتر از این میزان است یعنی این که اصلا گوش نمی کنید. ابتدا به مطالبی بین ۳ تا ۵ دقیقه گوش کنید بعد که پیشرفت کردید این میزان را به ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یا حتی چند ساعت افزایش دهید. اما نباید مطالبی را انتخاب کنید که آنقدر دشوار باشند که موجب گیج شدن یا نا امیدی شما شوند.

ابتدا به بخشهای کوتاه گوش کنید و چندین بار تکرار کنید. وقتی به یک بخش مسلط شدید سراغ بخش بعدی بروید. مهمترین مطالبی که می توانید برای تقویت لیسنینگ استفاده کنید به شرح زیر می باشند:

• آهنگها، برنامه ها و بازی های کامپیوتری مخصوص بچه ها: این منابع به ساده ترین زبان بوده و اغلب همراه با موارد بصری بسیار واضح بوده و فهم آنها بسیار آسان است.

• برنامه های مستند: بسیار فوق العاده اند. زیرا معیار انتخاب گویندگان این برنامه ها عمدتا به خاطر آرام و واضح صحبت کردنشان است . راوی این فیلم ها مطالب را حین نشان دادن تصویر بیان می کند و شما می توانید از طریق متن و تصویر به راحتی متوجه موضوع فیلم بشوید.

• مصاحبه ها و برنامه های تلوزیونی: می توانید بسیاری از آنها را در سایتهای یوتیوب یا TED و یا پادکستهای آنلاین پیدا کنید. از طرفی می توانید به خاطر تنوع موضوعات مطالب مورد علاقه خود را انتخاب کنید.

• سریالهای تلوزیونی: که مجموعه های سرگرم کننده بوده و در اپیزدهای کوتاه ارائه می شود.

همواره این ۵ راز را در نظر داشته باشید تا به سرعت بتوانید مهارتهای لیسنینگ خود را تقویت کنید.