چگونه یک برنامه یادگیری زبان طراحی کنیم و به آن عمل کنیم؟

We are what we repeatedly do. Excellence, then, is not an act, but a habit.

                                                                                        – Aristotle

ما همان چیزی هستیم که مدام انجام می دهیم. بنابراین تعالی یک رفتار نیست بلکه یک عادت است. – ارسطو

یادگیری زبان مثل یادگیری ریاضیات است. همانگونه که در ریاضیات باید مباحث گوناگونی را یاد گرفت در زبان هم مباحث مختلفی مثل لغت، گرامر، معنا، تلفظ، سیستم نگارش و البته مقولات فرهنگی را باید آموخت. خب سوال این است که همه این موارد را چگونه یاد بگیریم؟

بسیاری از زبان آموزان ابتدا با شتاب شروع به یادگیری کرده و در این راه بیشتر از حد توان خود زمان و پول خرج می کنند. اما پس از مدتی انگیزه آنها فروکش می کند و ابرهای نا امیدی و سردرگمی مجددا فرا می رسند.

زبان آموزان موفق اما در یادگیری زبان استراتژی دیگری دارند. آنها سعی می کنند عاداتهای خوب را در خود ایجاد کنند. فراگیرانی که در مراحل اولیه یادگیری زبان عادات موثر و پایداری را ایجاد می کنند روال عادات خوب را بیشتر ادامه داده و در نتیجه زودتر به هدف های یادگیری خود می رسند.

در قسمت اول این مقاله به ذکر 7 راز و عادات مهم زبان آموزان موفق می پردازیم که قطعا با بکار بستن آنها شما نیز می توانید در امر یادگیری زبان نتایجی عالی به دست بیاورید.

1-  هدفگذاری کنید.
یکی از شیوه های رایج در توسعه هر کاری تنظیم اهداف به روش SMART است. به عبارتی:
Smart (هوشمندانه)
Measurable (قابل اندازه گیری)
Attainable ( قابل دستیابی)
Relevant (مرتبط)
Time-bound (زمان بندی شده)

در خصوص یادگیری زبان تنظیم اهداف به روش SMART امری بسیار ضروری است. یادگیری زبان مادام العمر است. بنابراین مشخص کردن اهداف در این مسیر به شما جهت و انگیزه می دهد.

گفتن اینکه می خواهم به انگلیسی مسلط شوم هدف روشنی نیست و به سختی می توان آنرا اندازه گیری کرد. بجای آن مثلا باید بگوییم:

• می خواهم هر روز صبح ساعت 10 به مدت نیم ساعت لغت بخوانم تا بتوانم با یک فرد انگلیسی زبان به راحتی مکالمه کنم.
• هر روز عصر یک مقاله از روزنامه تهران تایمز را می خوانم و لغات و اصطلاحات جدید آنرا پیدا می کنم تا بتوانم همه مفهوم یک مقاله را بفهمم.
• هر روز وقت ناهار نیم ساعت عبارات فعلی مهم را مطالعه می کنم تا بتوانم به مدت یک هفته بدون هیچ مشکلی در یک کشور انگلیسی زبان کارهایم را انجام دهم.

دایما برای خود اهداف کوتاه مدت تعیین کنید تا همیشه کاری برای انجام دادن داشته باشید. با تکمیل همین اهداف کوچک پس از مدتی به هدف بزرگتر خود که تسلط به زبان است می رسید.

2- مکانی به مطالعه کردن اختصاص دهید.
اختصاص یک مکان خاص برای یادگیری می تواند در امر یادگیری زبان به شما کمک کند.

در منزل خود یک اتاق یا یک قسمت خاص را با نام فقط ویژه زبان مشخص کنید و فقط برای مطالعه به آنجا بروید. اطراف خود را با مطالب آموزشی و انگیزشی پر کنید. البته ناچار نیستید فقط خودتان را به خانه محدود کنید. می توانید هر مکان دیگری که به شما تمرکز می بخشد را انتخاب کنید. مثلا یک کافی شاپ دنج، نیمکت راحت در پارک ، سایه یک درخت و یا کتابخانه عمومی می توانند برای مطالعه راحت مکانهای مناسبی باشند.

3- از زمانهای مرده استفاده کنید.
ممکن است بعضی روزها وقت نداشته باشید که 30 دقیقه به مطالعه بپردازید. در این گونه مواقع باید عادت کنید حتی در کمترین وقفه زمانی از زمانهای مرده خود استفاده کنید. این زمانها می تواند هنگام رفت و آمد به محل کار، صف اتوبوس، آشپزی و … باشد.

طبق یک برنامه سعی کنید هر روز از زمانهای مرده خود استفاده کنید. به نمونه های زیر توجه کنید:

• هنگام رفتن به محل کار به پادکستهای انگلیسی گوش کنید.
• هنگام آشپزی، تمیزکاری و انجام کارهای منزل به آهنگهای انگلیسی گوش کنید.
• هنگام پخش برنامه های بازرگانی یک شبکه انگلیسی زبان را تماشا کنید.
• هنگامی که در صف اتوبوس، نانوایی و … هستید موبایل خود را به دست بگیرید و با استفاده از اپلیکیشن های موبایلی به مرور چند لغت بپردازید.

این عادات به شما کمک می کنند تا حتی زمانی که وقت ندارید به طور عمیق به مطالعه بپردازید با زبان درگیر باشید. به این ترتیب این روال در ذهن شما جا افتاده و به روش همیشگی شما در یادگیری زبان تبدیل می شود.

4- یک چالش 30 روزه را تجربه کنید.
هنگام یادگیری زبان هر عادت خوب و کوچک را می توانید به مدت 30 روز در خود ایجاد کنید. بعد از یک ماه که آن عادت در شما ایجاد شد سراغ عادت بعدی بروید. شاید بپرسید چرا این عادت موثر است؟ برای یافتن پاسخ این سوال و گرفتن انگیزه بیشتر توصیه می کنم فیلم مت کاتس و چالش 30 روزه او را در کانال دکتر زبان در آپارات ببینید.

• سعی کنید اخبار را به زبان انگلیسی بخوانید.
• حین انجام تمرینات ورزشی در باشگاه به آهنگهای انگلیسی گوش کنید.
• هنگام رفتن به محل کارتان به پادکستهای انگلیسی گوش کنید.
• به یک دوست یا حتی به خودتان نامه ای به زبان انگلیسی بنویسید.
• هر روز 20 دقیقه برنامه یادگیری زبان را دنبال کنید.

5- از اشتباهات نترسید، فقط صحبت کنید.
یکی از عادتهایی که در امر یادگیری زبان باید در خود ایجاد کنید این است که سعی نکنید هنگام مکالمه لزوما جملات درست و بی عیب و نقص بسازید. هر چه پیشرفت کنید قطعا جمله بندی شما نیز بهتر و کامل تر خواهد شد. درست همانگونه که زبان مادری خود را یاد گرفته ایم.

6-  تلوزیون را روشن کنید.
تماشای فیلمهای زبان اصلی یا اخبار انگلیسی در تقویت واژگان، درک مطلب و تلفظ (در صورت تکرار آنچه می شنوید) موثر است. سعی کنید برنامه های گوناگونی را تماشا کنید. اگر در سطح مبتدی هستید کارتونها می توانند یکی از بهترین گزینه ها باشند.

پس از مدتی می توانید به تماشای سریالها و فیلمها پرداخته و به یادگیری اصطلاحات، اسلنگها و مسایل فرهنگی موجود در فیلم بپردازید.
حتی پیامهای بازرگانی نیز مطالبی برای آموختن دارند. سعی کنید عادت کنید که هر روز یک برنامه را تماشا کنید. حتی اگر وقت ندارید که فیلمی را تماشا کنید اشکالی ندارد. تلوزیون را روشن کنید و به کارهایتان بپردازید. با گوش سپردن به برنامه می توانید مهارت لیسنینگ خود را تقویت کنید.

7-  پیروزیهای کوچک را جشن بگیرید.
هنگام یادگیری زبان خیلی مواقع نا امید می شویم. کافی است کمی هنگام مکالمه خراب کنیم تا برخی از ما زبان آموزان به ورطه نا امیدی بیافتیم. بجای تمرکز بر اشتباهات خود سعی کنید هر پیروزی کوچکی را جشن بگیرید. این عادت مثبت در یادگیری زبان شما را خوش بین نگاه می دارد. مواردی که می توانید به بهانه شان به خود جایزه دهید:

• وقتی اولین مکالمه خود را کامل به زبان انگلیسی انجام می دهید.
• وقتی یک کلمه را در جمله به صورت درست به کار می برید.
• وقتی بدون نیاز به دیکشنری قادر به فهم معنای یک کلمه هستید.
• وقتی مفهوم یک جوک را بدون درخواست برای توضیح بیشتر متوجه می شوید.
• وقتی اولین نامه خود را به انگلیسی بنویسید.

همه این موارد را به عنوان یک پیروزی بزرگ در نظر بگیرید و بعد از هر پیروزی به خودتان بارک الله بگویید. با مرور موفقیت های خود متوجه خواهید شد چه مقدار از مسیر را طی کرده اید. در نتیجه انگیزه لازم را برای ادامه راه پیدا خواهید کرد.